Na czarny tle biała karta zapisana odręcznie. W górnej części karty pieczęć oraz tytuł „Attestat”
Fragment ukośnie leżącej karty, zapisanej pismem odręcznym
Na białym tle odręczny napis: „Papiery Wnej Heleny Eberchardt”
Na czarnym tle biała karta z odręcznym tytułem „Wykaz Hypoteczny”
Fragment ukośnie leżącej karty zapisanej odręcznie
Fragment karty z pismem odręcznym i pieczęcią
❮ ❯
1 z 3

Archiwum rodziny Słomińskich i Eberchard

[Akc. Rps 7796]

Kolekcja zawiera 100 dokumentów rodzinnych dotyczących Ludwika i Karola Słomińskich, papierów Natalii z Friedrychsów Słomińskiej i  Heleny Eberchard oraz Wykazu Hipotecznego (dalej: Wykaz).

Jednym z najciekawszych rękopisów z tego zespołu jest Attestat Dyrektora Składu Rządowego Koni w Królestwie Polskim z dnia 27 kwietnia/9 maja 1863 roku, znajdujący się w dokumentach Heleny Eberchard. Jest to swoisty certyfikat jakości zarządzania stadniną koni w Janowie Podlaskim przez Filipa Ebercharda, „Inspektora stada”, Radcę Dworu, urzędnika VII klasy (carskiej rangi urzędniczej), który przechodząc na emeryturę, przekazywał stadninę swojemu następcy.

Wspomniany Filip Eberchard urodził się w dniu 26 kwietnia 1797 r w Rzeszowie, wówczas w Galicji, zabór austriacki. Tam też ukończył gimnazjum, a następnie Instytut Weterynarii w Wiedniu. Z dniem 1 stycznia 1820 r. został mianowany „lekarzem zwierząt przy Stadzie Rządowym Koni w Janowie” (Królestwo Polskie). Był raczej jednak hodowcą koni niż ich weterynarzem. W 1825 r. został po raz pierwszy wydelegowany wraz z ówczesnym dyrektorem Stad i Stacji Stadnych w Królestwie Polskim hr. Aleksandrem Potockim z Wilanowa do Anglii po zakup ogierów. Potem jeszcze kilkukrotnie wyjeżdżał za granicę m.in. ponownie do Anglii oraz Niemiec, Austrii, Węgier i Rosji po nowe konie. „Pogłębiał także swą wiedzę lekturą i był, jak na owe czasy, bardzo oczytanym i rutynowym hippologiem”.

W 1841 r. brał czynny udział przy założeniu wyścigów konnych w Warszawie. W 1842 r. rozpoczął współpracę z Andrzejem Zamoyskim na polu podniesienia hodowli koni – czynił m. in. starania o założenie pierwszej w Polsce księgi stadnej koni. W dniu 17 kwietnia 1846 r. F. Eberchard został mianowany przez Namiestnika Królestwa Polskiego Iwana Paskiewicza głównym inspektorem stada.

Filip Eberchard był zwolennikiem konia pełnej krwi angielskiej i angielskich metod hodowlanych. Ogłosił na ten temat wiele ciekawych artykułów m.in. w „Rocznikach Gospodarstwa Krajowego” i „Tygodniku Petersburskim” oraz książkę pt. „O chowie i ulepszeniu ras koni z poglądem na chów w Anglii”. W 1860 r. napisał, nigdy nie wydany drukiem, podręcznik hodowli koni.

Filip Eberchard został odznaczony Orderem Św. Stanisława II Klasy i Orderem Św. Anny klasy III oraz medalem pamiątkowym wojny krymskiej 1853-1856. Zmarł 3 listopada 1871 r. w Warszawie w szpitalu Jana Bożego.

Warto tez zwrócić uwagę na Wykaz hipoteczny, z dnia 28 maja/9 czerwca 1852 r., w którym szczegółowo opisano nieruchomości położone w powiecie i okręgu łęczyckim ówczesnej Guberni Warszawskiej: Gołocicie wraz z przyległościami Dętki, Wkuwki - obecnie województwo łódzkie, powiat łęczycki, gmina Witonia. Ich właścicielem był wówczas Leon Skiwski, który je nabył od Franciszka Głoskowskiego w dniu 30 czerwca/12 lipca 1851 r.za sumę 57.000 złp czyli 8550 rbs. – w księdze wieczystej zapisano w dniu 20 sierpnia/1 września 185 1 r. (Dział drugi Wykazu). W dziale trzecim zatytułowanym Ścieśnienie własności, ciężary wieczyste i służebności Zlewki i obciążenia praw w Dziale tym Hypotekowanych zawarte są informacje o tytule, z którego wypływał ciężar, służebność lub inne ograniczenie prawne na własności wspomnianych dóbr w tym młyna (ścieśnienie) oraz przejścia praw na inne osoby (zlewki). W dziale czwartym zawarto informacje o wszelkiego rodzaju długach hipotecznych, jakie zostały zaciągnięte na Gołocicach wraz ze wspomnianymi przyległościami.

Wykaz hipoteczny to złożona z czterech działów pierwsza (z trzech) część księgi wieczystej (pozostałe dwie to: księga umów wieczystych i zbiór dokumentów), stanowiąca „streszczenie” całej księgi. Osoba, która chciała sprawdzić stan hipoteki nie musiała wertować pozostałych dwóch części wystarczyło jedynie zapoznanie się z zapisami w poszczególnych działach wykazu. Księgi wieczyste w XIX w. zakładane były na mocy zapisów w Kodeksie Napoleona, znowelizowanych prawem z dnia 14/26 kwietnia 1818 r. „O ustaleniu własności dóbr nieruchomych, o przywilejach i hipotekach” oraz „Prawem o przywilejach i hipotekach” z dn. 1/13 czerwca 1825 r. wraz z instrukcjami. Księgi wieczyste musiały być założone dla wszystkich dóbr tzw. wielkiej własności ziemskiej.

Księgi hipoteczne są niezwykle przydatne w badaniach nad historią poszczególnych rodzin i miejscowości. Wyczytać w nich można materialne dzieje rodu i odkryć historię budowania majątków i tracenia, niekiedy wielkich, fortun.

Kolekcja dokumentów Słonimskich i Eberchardów jest przykładem archiwum rodzinnego. czyli zbiorem archiwaliów będących własnością prywatną. W skład takiego archiwum wchodzą dokumenty wytworzone przez członków rodu, kolekcjonowane bądź zbierane z powodów zawodowych lub hobbystycznych oraz otrzymane od osób obcych.

Bibliografia

Zobacz kolekcje BCUŁ Zobacz kolekcje BCUŁ - 2 Powrót do Strony Głównej